Menu główne:
HISTORIA
Archeologiczne znaleziska dowodzą, że jeszcze przed uzyskaniem prawa lokacyjnego Rzeszów był dużą osadą w rejonie
dzisiejszego Staromieścia. Pierwsza udokumentowana wzmianka o mieście pochodzi z 1354 roku, w którym Rzeszów otrzymał prawa
miejskie, a król Kazimierz Wielki darował miasto rycerzowi i dyplomacie Janowi Pakosławicowi. Nowy właściciel przyjął nazwisko Rzeszowski.
Zgodnie z jego wolą miasto przeniesiono w miejsce dzisiejszego Starego Rynku.
Ród Rzeszowskich władał miastem do roku 1583. W 1363 roku istniał w Rzeszowie
kościół parafialny, a w roku 1406 otwarto szkołę parafialną. Na początku XV wieku miasto zniszczył pożar.
Odbudowane, otrzymało wiele przywilejów: pozwolenie na sprzedaż piwa, wina oraz soli, zgodę na prowadzenie kramów
rzemieślniczych oraz pobieranie opłat celnych i myta przewozowego.
Archeological finds prove that priori to obtaining a town charter Rzeszow had already been a large settlement siuated near the present
Old Town. The first recorded mention comes from 1354 when Rzeszow gaind civic rights, while King Casimir the Great
granted the town to Jan Pakoslawic, a knight and diplomat. The new owner adoptedthe name of Rzeszowski. Following
his will the town was moved to the site wher now the Old Market Square lies.
The Rzeszowscy family ruled the town until 1583...more
W roku 1430 Rzeszów uzyskał prawo pędzenia bydła z Rusi do Krakowa i dalej, aż do Niderlandów. W 1589 roku
Sejm Warszawski uznał rzekę Wisłok za spławną, dzięki czemu powstał nowy szlak handlowy, wiodący przez San i Wisłę do Gdańska.
W wieku XVI miasto posiadało już dobrze zorganizowaną administrację, na którą składały się sąd i rada miejska zwana Magistratem.
Jej członkowie pełnili kolejno rolę burmistrza. Kupcy rzeszowscy utrzymywali rozległe kontakty handlowe z Warszawą, Krakowem,
Wrocławiem, a także Litwą, Mołdawią i Węgrami. Mieszczanie szybko się bogacili, rozwijało się rzemiosło zorganizowane w cechach.
Niestety nie omijały Rzeszowa wojny, napady Wołochów i Tatarów- miasto za każdym razem podnosiło się z upadku i rosło.
Ostatnie ćwierćwiecze XVI w. i pierwsze 40 lat XVII w. to czas największej świetności miasta, które stało się ważnym ośrodkiem handlu
i rzemiosła. Ten złoty okres w rozwoju Rzeszowa związany jest ścisłe z nowym suwerenem - Mikołajem Spytkiem Ligęzą. Własciciel
rozbudował i ufortyfikował Rzeszów w sposób na owe czasy nowoczesny, ufundował wyposażenie kościoła, łożył na nowe budowle
municypalne.
W roku 1591 wzniósł ratusz miejski, w 1600r. rozpoczął budowę okazałego zamku, a następnie otoczył miasto wałami obronnymi (1627r.).
W latach 1624-1629 ufundował warowny klasztor oo.Bernardynów, w którego świątyni miało znaleźć się przyszłe muzeum rodu Ligęzów.
O zamożności Rzeszowa świadczą księgi miejskie z końca XVI wieku i początku XVII wieku, które wymieniają wielu działających na jego
terenie złotników. Wśród nich wyjątkową pozycję piastował mistrz Wawrzyniec Kasprowicz.
W roku 1638 Rzeszów wraz z okolicznymi włościami przeszedł we władanie rodu Lubomirskich. Jerzy Sebastian Lubomirski- potomek bogatej magnackiej rodziny- był człowiekiem wykształconym, politykiem, utalentowanym dowódcą wojskowym. Założył w roku 1658 słynne później Kolegium Pijarów, będące wówczas jedną z nielicznych w Polsce szkół średnich.
Wśród jego wykładowców był ksiądz Stanisław Konarski. Na przestrzeni wieków podwoje szkoły opuściło wielu sławnych później Polaków,
m.in.: Ignacy Łukasiewicz, Władysław Sikorski, Władysław Szafer, Julian Przyboś.
Na przełomie XVI i XVII wieku miasto rozrosło się, wykraczając poza dotychczasowe średniowieczne granice. Szybko jednak- na skutek
wojen, tragicznego pożaru w roku 1681 oraz niefortunnej polityki kolejnych właścicieli z rodu Lubomirskich- zaczęło podupadać.
Lubomirscy czerpiąc znaczne korzyści z handlu zbożem, dążyli jednocześnie do ograniczenia swobód mieszczan, rzemieślników i kupców.
Rzeszów, zyskując jako siedziba magnatów, tracił jednocześnie znaczenie gospodarczo- handlowe.
W okresie konfederacji barskiej 13 sierpnia 1769 roku pod Rzeszowem- w rejonie dzisiejszej dzielnicy Pobitno- doszło do bitwy pomiędzy
oddziałami konfederatów a oddziałami rosyjskimi. Po bitwie ciała zabitych pochowano, a nad mogiłą Polaków, dla upamiętnienia batalii,
usypano zachowany do dziś kopiec ziemny.
Upadek miasto ostatecznie przyspieszyło zajęcie Małopolski- w roku 1772- przez zaborcze wojska austriackie. W rok później uczyniono
z Rzeszowa siedzibę obwodu administracyjnego- cyrkułu. W zamku Lubomirskich władze austriackie ulokowały sąd i więzienie.
Liczące 3,3 tys. Mieszkańców miasto wraz z rozległym terytorium Małopolski (zwanej przez zaborców Galicją) na okres 146 lat weszło
w skład imperium Habsburgów. Jego położenie na rubieży monarchii, bliskość granicy z Cesarstwem Rosyjskim, w strefie potencjalnego
konfliktu dwóch mocarstw, spowodowało odpływ lokalnego kapitału. Rzeszów jako ośrodek miejski coraz bardziej tracił na znaczeniu.
Ożywcze impulsy w rozwoju miasta pojawiły się dopiero w połowie XIX wieku. W roku 1844 Rzeszów nabył od księcia Jerzego
Lubomirskiego prawo dominalne i w rok później stał się miastem wolnym.
Uzyskanie przez Galicję znacznych swobód politycznych i gospodarczych w ramach Austro- Węgierskiej Monarchii było kolejnym wydarzeniem sprzyjającym rozwojowi Rzeszowa. W roku 1858 do miasta doprowadzono linię kolejową, którą następnie, w 1863 roku, przedłużono do
Lwowa.
W roku 1848 w Galicji zniesiono pańszczyznę. Oznaczało to w pełni rynkową gospodarkę w rolnictwie, ale także wolną konkurencję o
miejsca pracy na wsi. Ujawniło się ogromne bezrobocie. Mieszkańcy przeludnionych, ubogich galicyjskich wiosek emigrowali „za chlebem”
do Ameryki, Niemiec i Francji, ale także do pobliskich miast. W roku 1910 Rzeszów liczył 23 tysiące mieszkańców. Połowę z nich stanowiła
ludność pochodzenia żydowskiego. Niewielkie miasteczko zaczęło się przekształcać w miejski ośrodek kapitalistyczny. W roku 1888 pojawiły
się w nim telefony, w 1900 powstała gazownia i gazowe lampy uliczne, a 11 lat później uruchomiono elektrownię oraz rozpoczęto
zakładanie sieci wodociągowej.